Hizkuntza eta isiltasuna

MUGARIK ZEHARKATU NAHI?



lunes, 26 de marzo de 2012

Izarren isiltasuna

 

Izarren isiltasuna John Cage-n aburuz...
Dowland-en kanta batez ere zeharka daitezke mugak...

zugan den isiltasuna


Bi dira gizakion bizitza inguratzen duten isiltasunak,
bata hilobikoa,
bestea izarren isiltasuna.

Lehenak ez dauka esplikazio handiren beharrik.
Bizitza amaitzean datorkigun isiltasuna da.

Besteaz, zer?
Mintza daitekeenaz mintza gaitezke.
Gure mugen alde honetan aurkitzen denaz.
Gure mugez kanpokoaz, izarrez haratago dagoenaz, isiltzea besterik ez daukagu.

Izarren alde honetan
Esanahiaren isiltasuna baino lehen dena da zurrunbilo.
Dena ele aniztasun.

Ikasgai bakitzak dauka bere elea
idiolekto deituko diegu.
(idiota bat grekeraz bere baitan bizi dena da
bere mundutik atera gabe)
Idiolekto beraz bakoitzak berea duen hizkuntza da.
Matematikera idiolekto bat.
Kimikera beste idiolekto bat.
Gizartera beste bat,
horrela.

Bakoitzak mundu bat eraikitzen du,
bere mugekin.
Nolabait guztiok gara hizkuntza irakasle.

Hizkuntza, beraz, ulertzen ez denaren atarian den zurrunbilo
esanahiak eraikitzen ditugu hizkuntzaren bitartez.
Eraiki, hau da sortu, poeten mintzoa beraz.
Cratilok hitzak izentzen zuen hura sortzen zuela uste zuen
Gauzaren eta bere izenaren artean erlazio bat zela.
(Hala Aristotelesek, lengoaiaren legeak munduaren lege ber-berak zirela zioenean)
Biblian Hitzak mundua sortzen du. 

Eraiki, edo erabili.
Gizakion artean harremana sortzeko erabili
zurrunbiloari hobekien dagokion hitza.

Guk ere bietara egiten dugu:
Ideolekto bakoitzean esanahia sortzen dugu, mugak irekitzen ditugu.
Esanahia sortu bitartean elkarrekintzan gaude, hizkuntza erabiltzen dugu.

Batean ikasgai bakoitzaren gaitasunak garatzen ditugu.
Bigarrenean, erabiltze soilarekin, gaitasun komunikatiboak.
Guztiok gara hizkuntza irakasle.



viernes 23 de marzo de 2012




Pentsamenduak, hizkuntza behar du, bai ala ez? Pentsamendu oinarrizkoenek ere bai? Abstraktuenek? Haur jaio berriak pentsamendu mekanismorik erakusten, bere gosea asetzeko? Eta animaliek? Filogenesia eta ontegenesia. Pentsamendu mailaketa. Oinarrizkoenetik abstraktuenera. Schoenberg edo  Rothkok, hitzekin esplikatzen ahal beren pentsamendua? Bi goi matematikari elkarrizketan ekuazio eta numeroen bitartez. Bata errusiarra da eta ez du ingelesez hitz egiten. Bestea estatu batuarra da eta errusieraz tutik ez. Zerbait esaten al diote elkarri? Gure munduaren mugak gure hizkuntzaren mugak direla kontuan harturik, ezinbesteko erlazioa sortzen da hizkuntza eta gure mundua osatzen duten gainerako jakintzen artean. Zein da Wittgensteinen ideiaren atzean ezkutatzen den egia?